Mijn vader genoot altijd van alleen zijn. Zijn boeken waren genoeg. Dagen achtereen zat hij in zijn stoel, studerend en rokend. Nog zie ik hem zitten in zijn stoel, gebogen over zijn boek. Afgewisseld met iedere dag een wandeling naar de stad voor een kopje koffie en een lekkere kom soep. Ook bezocht hij wekelijks het graf van mijn moeder – hij miste haar iedere dag. Hij was altijd blij met ons bezoek. Hij ontving ons altijd met een glimlach, met liefde maakte hij een kopje koffie. En altijd trakteerde hij ons op een pannenkoek van de Kabouterhut in Amersfoort. Ook mijn kinderen hebben daar heel fijne herinneringen aan.
Herseninfarct
Totdat zijn mond ineens scheef hing. Hij had het zelf niet door, maar hij wist niet meer waar hij was en wat hem gebeurde. Zijn herseninfarct zorgde voor verwarring. Het maakte dat hij niet meer op zichzelf kon wonen. Ook lezen kon hij niet meer. Enkele maanden later had hij een fijne plek in een verzorgingshuis. Hij genoot van de liefdevolle verzorging, het lekkere eten in de huiskamer en het gezelschap van medebewoners. Hij was blij met het dagelijkse bezoek dat hij ontving, de kopjes koffie in het restaurant en de dagelijkse wandeling. Nog regelmatig namen we hem mee voor een pannenkoek of een bezoek aan de begraafplaats.
Corona
Totdat corona kwam. De liefdevolle verzorging bleef. Maar het restaurant sloot. Het bezoek bleef thuis. De kopjes koffie werden geserveerd in de huiskamer. De deur naar buiten ging op slot. En als het virus nog dichterbij komt, gaat ook de huiskamer dicht en worden de kopjes koffie op de kamer gedronken. De wereld van mijn vader wordt steeds kleiner. Het is een spiegel van zijn innerlijke wereld, die ook steeds kleiner wordt.
Johan Witteveen
In deze maanden denk ik regelmatig aan wat Johan Witteveen zei: “Gebeurtenissen die pijnlijk en onaangenaam zijn, kunnen toch hun zin hebben. We kunnen niet altijd doorgronden wat de zin van de gebeurtenis is, het weten dat het zin heeft is genoeg.” Ik merk bij mezelf hoeveel moeite het soms kost om de zin hiervan te vinden.
Zorgen
Ik weet dat de zorgen die ik over mijn vader voel, over mij gaan. Over mijn eigen behoefte aan harmonie en dat ik daarmee het conflict voor anderen weg wil nemen. Ik merk het bij mezelf. Want mijn vader is eigenlijk altijd tevreden. “Zo’n lieve man,” zegt het personeel altijd, ik weet het. Iedereen is gek op hem. Mijn lieve vader, ik bel hem op: “Ik heb het hier naar mijn zin,” zegt hij, alsof hij mij gerust wil stellen. Ik sta me toe om me zorgen te maken en gun me de rust en stilte om daar een weg in te vinden. Omdat ik ergens weet dat het zin heeft.
Gesprekken met mijn vader
Ik vertel mijn vader dat hij wel een mondkapje moet dragen als hij nu naar de supermarkt gaat. Hij denkt dat ik een grapje maak. Daar moet ik om glimlachen, ik laat het maar zo. “Hoe is het met mama?” vraagt hij plotseling. Hij verrast me met die vraag. Ik besef me in een flits dat ik het conflict uit de weg wil gaan en het wil ontkennen, maar ik besluit eerlijk te zijn.
“Weet u dat niet meer?” vraag ik. “Mama overleed tien jaar geleden. Ze is nog altijd in ons hart,” zeg ik er nog bij in een poging om zijn leed te verzachten. Hij laat het even op zich inwerken. “Dat wist ik niet meer,” zegt hij zacht. “Dan hoop ik dat ze een mooi graf heeft.”
“Zullen we binnenkort het graf van mama bezoeken?” Ja, dat vindt hij fijn.
Verwondering
Afgelopen zondag zie ik een aflevering van De Verwondering, waarin Hans Korteweg aan het woord is over de Liefde. Een prachtige uitzending waarin hij de liefde verwoordt voor zijn vrouw Hanneke. Deze uitzending eindigt hij met de droom die hij heeft, waarin zijn vrouw een nieuw huwelijksverbond sluit met dokter Alzheimer. En waarin hij dat verbond in liefde toelaat, haar dat gunt.
Alles is liefde
Met het delen van deze droom geeft hij een heel krachtige boodschap: alles wat er gebeurt is een liefdesgebeurtenis. Dat is je leidraad voor alles wat er gebeurt in het leven, voor het leven zelf. Hij zegt dat de liefde niet per se roze en lichtblauw is, maar ook hard en snijdend. Dat ze vaak heel smartelijk is. Dat de liefde precies dat teweeg brengt, wat er moet gebeuren. Hans Korteweg verwoordt het zo prachtig en zijn zichtbare smart is zo ontroerend. Ik raad je echt aan om deze uitzending te bekijken.
Leidraad
De uitzending brengt me terug bij mijn eigen gebeurtenissen. De gebeurtenissen zijn een leidraad. Je hebt geen invloed op de gebeurtenissen, ze gebeuren gewoon. Ze leiden je naar de liefde in jezelf. Het is een liefdesgebeurtenis. Dat is de zin ervan, dat ze je terugbrengen naar de liefde in jezelf. In Liefde Zijn. Dat is de essentie van het leven.
Liefde voor jezelf
We hebben allemaal behoefte aan liefde. Ook aan liefde van anderen. Het begint bij jou en bij de liefde in jezelf zien. Neem de gebeurtenissen die je tegenkomt in je leven als leidraad. Welke pijn bezorgen ze jou? Neem het waar bij jezelf.
Bekijk je eigen zorgen en verdriet, zonder er een oordeel over te hebben en zonder ze op te willen lossen. Neem ze alleen waar. Dat is een uiting van liefde voor jezelf.
Ik ben heel benieuwd wat mijn verhaal met je doet. Deel het in het reactieveld onder het artikel, want ik vind het fijn om op die manier met elkaar in verbinding te komen.
Wat een mooi blog, Marielle.
Ik herken de worsteling en de neiging om, wanneer je ouders ouder worden en veel meemaken in ziekten, het van ze over te nemen. De zorgen op je te nemen. Het is beter om er voor ze te ‘zijn’. Aanwezig te zijn, wanneer het kan. Aan tafel te gaan zitten en te vragen, echt te vragen: hoe gaat het?
Nu, tegenwoordig, komen er in dit stadium van het leven van mijn ouders zinvolle gesprekken. Op de vraag ‘hoe gaat het’ komt een echt antwoord. Die echt ergens over gaan, die inhoud hebben, die gevoel weergeven. Ik sta open en ben op dat moment in liefde. Dat leerde jij mij. Daardoor ben ik niet meer boos en teleurgesteld als voorheen. En overweldigt mij het niet. Soms maakt het mij verdrietig. Is dit nu ‘ouder’ worden. In letterlijke en figuurlijke zin? Rollen veranderen. Keren om. Zij ontvangen zorg van mij en ik geef steun. Ik ben aanwezig. Ik ben in woord en daad ‘ouder’.
Ook in de woorden van Johan Witteveen zit herkenning: “Gebeurtenissen die pijnlijk en onaangenaam zijn, kunnen toch hun zin hebben. We kunnen niet altijd doorgronden wat de zin van de gebeurtenis is, het weten dat het zin heeft is genoeg.”
Ook ik zoek naar de zin als gebeurtenissen pijnlijk zijn. Onbegrijpelijk zijn. Kennelijk een les in zich hebben, die ik absoluut niet kan of soms wil begrijpen. Maar het is zo mooi om dit te koppelen aan dat alles dat gebeurt een liefdegebeurtenis is.
“Liefde is niet per se roze en lichtblauw is, maar ook hard en snijdend. Dat ze vaak heel smartelijk is. Dat de liefde precies dat teweeg brengt, wat er moet gebeuren.”
Juist als een gebeurtenis als afscheid, in welke vorm of stadium dan ook, pijnlijk is en hard en snijdend, dan is er echte liefde. In het stadium er naar toe geef je liefde. In het stadium van het nemen van afscheid zit liefde. In het moment na het afscheid zit liefde. Hoe hartverscheurend soms ook. En hoeveel emoties het ook losmaakt.
Als ik mij afvraag wat de zin van het ‘waarom’ is, zit hij niet in het moment van afscheid. Of in het moment erna. Ook al komt de vraag pas dan echt goed naar boven. En voelt het soms onrechtvaardig, oneerlijk en niet verdiend.
Het gevoel dat je hebt over het ‘waarom’ komt voort uit het leven ervoor. Zo zie ik het nu. Niet uit het moment van ziekte of afscheid of het moment daarna. De les zit in het leven ervoor. Heb je toen vanuit liefde gehandeld? ECHTE liefde? Dan wordt ‘waarom’ een ‘daarom’….
X
Dank je Marielle je verhaal raakte me diep. Zo goed verwoord! Door jouw verhaal sta ik stil bij mijn verhaal over het verlies van mijn moeder (en mijn vader). Ik was vijf jaar toen mijn moeder stierf aan Lupus. Het heeft ons gezin een andere wending gegeven. De binding was verdwenen. Ik zocht liefde, dat is de rode draad door mijn leven en van zovelen. Iets wat je als mens doet en mijn vader kon het moeilijk uitten. Tenminste… zijn liefde voor zijn drie kinderen vertaalde hij anders. Hij wilde ons veel meegeven. Hij dacht dat hij daar goed aan deed. Hij leerde ons doorzettingsvermogen en dat we moesten leren en studeren en presteren en nee geen kinderen op de wereld zetten want die brengen zorgen en verdriet. Maar als wij op visite kwamen moest iedereen plaats maken. Hij was duidelijk heel trots op ons. Een nieuwe liefde vond hij niet.
Aan iedereen mankeerde wel iets. Hij had geen vrienden en was eenzaam en verdrong zijn verdriet door hard leren, studeren en sporten en presteren. Hij werd 83 jaar en heeft het leven in het verzorgingstehuis zelf beëindigd. Hij was altijd gezond en sportief en wilde er zo afhankelijk niet bij zitten tussen al die ” oudjes”dus is hij met zijn rolstoel het trappenhuis af gereden. Het gemis van een moeder gaf mij creativiteit, kracht en verdriet. Ik zocht de liefde buiten mij en ging op pad en heb daar met vallen en opstaan veel aan gehad. Ik had een beschermengel (mijn moeder) gelukkig, wat een redster was dat!
Alles heeft een keerzijde. Alles heeft zijn dualiteit.
Ik kwam in mijn leven vele vormen van liefde tegen en ook dat het erom gaat hoe je in het leven staat en dat dat voor een ieder weer anders gaat. Maar het belangrijkste is dicht bij jezelf te blijven en beseffen dat als alles een keerzijde heeft… welke kant kies jij dan op dat moment?
Ja je mag ook de schaduw omarmen en even niet weten.
Alles mag er zijn, maar laat je niet teveel ringeloren door de media, de buitenwereld, je brein.
Heb jezelf lief. Leg die arm om jezelf heen en spreek dankbaarheid en vergeving uit. De liefde zit binnen in je en straalt naar buiten uit en kun je delen met velen.Een vaste partner van jezelf zijn. Hou en vertrouw op je innerlijke zielenzijn.
LEVEN dit bestaansrecht is je gegeven en weet dat ondanks dat de omstandigheden niet geheel naar wens zijn er altijd lichtpuntjes zijn waardoor je groeit en opbloeit.
Namasté
Dankjewel voor jouw moedige delen. Ik waardeer het ontzettend lieve Ingrid dat je de tijd hebt genomen dit te doen. Namasté
Ontroerend, voorbij goed of fout is er liefde. Zo voelbaar. Het doet me denken aan èèn van mijn lievelingsgedichten van Kierkegaard:
“Als men geheel is binnengetreden
In het rijk der liefde
Wordt de wereld hoe onvolkomen ook
Rijk en schoon
Want het bestaat uit niets dan
Gelegenheden om lief te hebben”
Wat een prachtig gedicht Hilda, dankjewel!
Mooi verwoord Marielle, dankjewel!
Het is inderdaad heel herkenbaar. Ook ik heb in mijn leven al veel los “mogen” laten, zo zie ik dat nu tenminste. Een stukje gezondheid en daardoor mijn originele professie, waarvoor ik héél hard gewerkt had, vrienden, mijn vader… En ja, eerst denk je “waarom”.
Maar als het besef komt dat dit alles je heeft gemaakt tot wie je nu bent, dan kijk je in de spiegel (en daarmee ook in jezelf) en weet je dat juist die ervaringen je gemaakt hebben tot wie je nu bent.
En ik ben blij met wat ik zie. Ik hou van wie ik nu ben. Ik ben blij met wat ik te bieden heb, juist mèt al die bagage.
Vanuit de rust en liefde dat het me gebracht heeft kan ik liefdevol zijn en geven. En blijven dromen…
Wat mooi om te lezen Germaine en ik heb mijn verhaal met liefde gedeeld. Fijn dat het zo herkenbaar is voor je.
Wauw, Marielle, ik lees je blog met tranen in mijn ogen. Ontroerd door de liefde die je verhaal en de band tussen jou en je vader uitstraalt.
‘Bekijk je eigen zorgen en verdriet, zonder er een oordeel over te hebben en zonder ze op te willen lossen. Neem ze alleen waar.’
Een krachtige boodschap. Vanuit zachtheid. Zacht voor jezelf zijn. Toestaan wat er is, ook al doet het pijn en heb je geen zicht op een oplossing.
Niet altijd een gemakkelijke uitnodiging, maar wel een noodzakelijke.
Dank je voor je liefdevolle persoonlijke verhaal ???
Liefs,
Savannah
Geen oordeel hebben over jezelf en over anderen, is een dagelijkse oefening. Maar wel een zeer vervullende. Het brengt veel zachtheid in je leven.
Dankjewel Marielle voor je mooie verhaal én de link naar het interview met Hans Korteweg. Beide raken me: “ALLES wat er gebeurt is een Liefdesgebeurtenis” en het citaat ook ‘niemand heeft mij ooit iets aangedaan en niemand kan wat voor mij doen’, heel MOOI die 2 uitspraken!!
Ik heb zelf het dementieproces met mijn vader ervaren als een ‘kado’ waarbij ik hem steeds méér zich ZELF zag worden en dichter bij zijn gevoel en emotie komen, wat hij eerder nooit liet zien. Ook de liefdesverbinding die we hadden werd sterker voelbaar!! Ik heb mijn mantelzorg tijd met hem ervaren als de beste 3 jaar van mijn leven en ook als helend met terugwerkende krachten enórm genoten van ons HARTs contact.
Voor hemzelf was het minder fijn omdat hij verdrietig was als hij in de war raakte en zaken niet meer begreep of kon plaatsen en dan boos op zichzelf werd ‘dat hij het fout deed of niet meer wist’. Dat vond ik heel sneu en moeilijk om te zien.
Maar we maakten er ook grapjes over en dan zei ik tegen hem: lieverd, anderen betalen heel veel geld aan boeken en cursussen om in t NU te kunnen blijven, en jij doet dat gewoon vanzelf, en dan moest ie lachen.
Ook de verzorgsters vonden hem een schatje, ik herken wat jij schrijft over je eigen vader Marielle! Met dát verschil dat wij niet met corona restricties te maken hebben gekregen…..
Hoewel ik een keer ruim 3 maanden niet naar hem toe kon vanwege een heftige longontsteking en andere fysieke klachten en daarna ipv 3x per week wat minder vaak met hem op pad ging en dat bleek eigenlijk voor ons allebei beter te zijn.
Voor mij omdat het me meer rust gaf en voor hem idem, want hij werd nu niet steeds uit zijn eigen omgeving en leefwereld weg gehaald waarbij hij altijd moeite had om daarin weer terug te keren.
We gingen namelijk altijd op pad om ergens een bakkie te doen als ik bij hem langskwam ‘want ik wilde hem uit die verpleegomgeving weghalen’ zo vaak als kon…… goed bedoeld maar met een minder goed effect.
Dus was dit ook een Liefdesgebeurtenis dat ik zo lang niet naar hem toe had gekund, voor ons beiden dus!
En zo probeer ik zelf ook naar alles in het leven te kijken én naar het leven van mijn klanten, maar in sommige eigen situaties vind ik dat vaak toch een stuk lastiger om te zien.
Wat ontzettend mooi om te lezen lieve Mirjam, dankjewel voor het delen.
Kippenvel, wat beschrijf je het mooi, Mariëlle.
Alles heeft zin, dat is waar. Ook al begrijpen we niet waarom we bepaalde dingen meemaken. Ik heb heel vaak ‘waarom’ vraag gesteld maar ik ben inmiddels erachter gekomen dat dat onjuiste juiste vraag is op onjuiste tijd.
Ik vraag nu mezelf ‘hoe wil ik hieruit komen’. En ik ben voortaan oprecht dankbaar voor alles wat op mijn pad komt, hoe zwaar het ook is.
Liefde, terug naar de liefde. Ik moet denken aan God is de Liefde, heb de ander lief zoals jij jezelf lief hebt.
Grappig dat bij mij het laatste stukje ooit was weggevallen. Ik vond anderen erg lief maar niet mezelf. Tot ik moest leren om van mezelf te houden, mezelf te accepteren want God heeft ieder persoon en dus ook mij prachtig gemaakt.
Koester momenten met je lieve vader. Bedankt voor het delen.
Liefs, Gaiane
Dankjewel Gaiane. Het leven daagt ons soms uit he? in het onszelf liefhebben.
Ik vind het echt prachtig lieve Marielle. Prachtig hoe je alles in details omschrijft, waardoor ik een inkijkje mag krijgen en jullie verbinding met elkaar en hoe je hiermee omgaat.
Dat je niks ‘wegstopt’ maar het juist benadert vanuit liefde, openheid en waardering.
Ik woon in Amsterdam, al jaren… en heb ergens het gevoel dat ik mijn ouders in Denemarken heb ‘achtergelaten’ omdat ik heb gekozen om hier te blijven wormen.
Ik zou mijn ouders gaan bezoeken in december met kerst, en 2 dagen voor vertrek belde mijn moeder me op (huilend) en zei dat ik beter kon wachten omdat iedereen daar bang waren dat ze besmet zouden raken als ik kwam.
Terwijl ik alleen dacht ‘maar nu kan het nog’….
ik begrijp ze – hun gedachten, en zoek de rust in mezelf op, maar het is niet makkelijk om te moeten ‘missen’ zonder er iets aan te kunnen doen.
Liefde… zo mooi en zo pijnlijk kan het aanvoelen… ik probeer altijd aan te denken dat we altijd, ook zien we elkaar niet en kunnen we elkaar niet aanraken, dat er toch altijd een verbinding is, en daar vind ik in mijn haart wel rust in.
Veel liefde voor jou en je vader. En voor ons allemaal inderdaad. Het is niet altijd even makkelijk, maar alles is inderdaad waardevol. ❤️
Dankjewel lieve Laerke voor het delen van jouw verhaal. Ja, soms doet het pijn he?
We zijn alleen één, daar moet ik aan denken als ik jouw reactie lees.
Ontroerend en mooi geschreven Marielle. Ik denk dat het in het leven allemaal neerkomt op in harmonie ‘zijn’ met de dingen zoals ze zijn. Als je je verzet ontstaat er disharmonie en gaan je gedachten met je op de loop. Waardoor je weer allerlei gevoelens krijgt. Zo gaat het bij mij althans.
Ik denk niet meer in termen van ‘lessen leren’. Ik heb het al druk genoeg met ‘zijn’ met wat zich aandient.
Wat fijn Veron om een reactie van je te lezen. Iedere maandagochtend start ik met mijn klanten de week op en starten we op met de intentie: Ik Ben..
We zijn er zo aan gewend geraakt onze dagen te vullen met bezigheden en deze gebeurtenissen helpen ons stil te staan en te zijn.
Wat ontroerend mooi, dankjewel voor een prachtig inkijkje, Marielle.
” In vrede zijn met wat is,’ dat is het wat het bij mij oproept. En ook: in mezelf een kracht bespeuren, een weten, dat ik daarvoor 100% verantwoordelijkheid te nemen heb. En vandaaruit een liefdevolle, zachte kracht kan zijn, voor hen die mij dierbaar zijn.
In vrede zijn met wat is, ja precies. Mooi, dankjewel Jacqueline.
Wat je schrijft raakt me enorm. Het is de herkenning van de worsteling, het verlies en de rouw. Maar ook de herkenning van omarmen wat er is, meegaan met de stroom.
Ik heb mijn vader een aantal jaren geleden verloren. Zijn ziekbed was soms zwaar, maar tegelijk ook zo mooi en puur. Alsof je elkaar in dat soort momenten pas echt leert kennen. Juist omdat zo met jezelf geconfronteerd wordt, allebei. Omdat er op een bepaald moment geen keuze meer is anders dan je overgeven aan wat er is.
Het heeft me nog meer bij mijn kern gebracht, zoals Hans Korteweg dat zo treffend zegt.
Het heeft er voor gezorgd dat ik drastische keuzes heb gemaakt. Dat ik mezelf niet langer wil verstoppen. Omdat ik in liefde met mezelf kan zijn…..
Dankjewel Manita, wat fijn om jouw reactie te lezen. Deze gebeurtenissen zijn nodig om ons bij onze kern te brengen he? En het dan werkelijk te leven, dat is wat het van ons vraagt.
Ontroerend blog Marielle! En het raakt me. Ik oefen mijn gebeurtenissen te zien als een liefdesgebeurtenis. Vaak neemt eerst de boosheid en de weerstand tegen de situatie het over. Hoe meer ik me bewust wordt van het verzet kan ik de liefde toelaten. Bedankt voor het delen van je verhaal. Het helpt als voorbeeld om mijn liefde voor mezelf en anderen te leven.
Liefs Kit
Fijn Kit om te lezen, dankjewel voor het delen.
Hallo Marielle,
Wat heb je dit prachtig verwoord. Bij ons is ook het een en ander gaande wat zeer doet en soms ook de ongeloof met de “waarom”. We doen ons best om het met liefde te omarmen en de diepere betekenis te ontdekken. De vraag stellen: “Wat is de les die we hier uit mogen leren”. Namaste.
Dankjewel Albert, wat fijn om een reactie van je te mogen lezen. Ik wens je alle goeds met jouw eigen liefdesgebeurtenissen.