Enneagramtype 5 – de Waarnemer

Mensen met Enneagramtype 5 trekken zich graag terug. Ze hebben behoefte om alleen te zijn, aan privacy en ruimte voor zichzelf. Ze hebben tijd nodig om na te denken en op te laden. Ze houden ervan om zich terug te trekken in hun eigen kamer of de bibliotheek om te lezen en te studeren. 

Type 5 is de Waarnemer van het Enneagram. Het zijn de toeschouwers van het leven. In plaats van vol in het leven te staan, staan mensen met Enneagramtype 5 aan de zijlijn. Vol verbazing, alles observerend wat zich in het leven afspeelt. “Ik begrijp het niet”, zeggen mensen met type 5 vaak. Ze willen de wereld graag begrijpen en hebben het idee dat ze pas aan het leven kunnen deelnemen als ze het begrijpen. 

Heb jij type 5? Dan ben je een denker, rustig en geduldig. Je kan goed luisteren en je kan zaken tot de kern terugbrengen. Je overziet het grote geheel en brengt dingen met elkaar in verband. Je bent een objectieve waarnemer en je wordt niet afgeleid door emoties. 

Als jij type 5 hebt, hou je van studeren om het leven te begrijpen. Je voelt je verbonden met de filosofen en de wetenschappers die je bestudeert. In de stilte van je studeerkamer kan je bij je emoties komen, en dat vind je in het contact met anderen moeilijk.

Werken met het Enneagram

Het Enneagram is een enorme bron van kennis en wijsheid. Werken met het Enneagram betekent dat je jezelf leert kennen en begrijpen. Je ontdekt je talenten en kwaliteiten, en je gaat zien welke typische valkuilen je belemmeren om je talenten werkelijk te ontwikkelen. Het Enneagram geeft krachtige handvatten voor ontwikkeling en groei, zowel persoonlijk als professioneel. 

De basis van het Enneagram bestaat uit de 9 Enneagramtypen. Het Enneagram beschrijft 9 aangeboren persoonlijkheidsstructuren, die zijn beschreven in de 9 typen. Elk type heeft een eigen persoonlijkheid met typische overtuigingen en strategieën. 

Enneagramtype 5 de Waarnemer

Vandaag behandel ik de patronen van Enneagramtype 5, de Waarnemer of Analyst.

Voor de bespreking van deze patronen moet je ieder oordeel loslaten. Ieder oordeel over jezelf en over anderen. Het is gewoon wat het is. Het ene type is niet minder, beter of leuker dan het andere. Het Enneagram is juist bedoeld om al die oordelen los te leren laten en ieder mens te zien zoals die werkelijk is. 

De studeerkamer van Enneagramtype 5

Mensen met Enneagramtype 5 trekken zich graag terug in hun studeerkamer met hun eigen boeken en bekende spullen om zich heen. Ze doen nooit wat weg, want het kan altijd nog eens van pas komen. Dus de kamer waarin ze zich terugtrekken is een plek van herinneringen en verzamelingen waar ze hun gedachten de vrije loop kunnen laten. Ze houden van denken, ze zijn verstandig. Ze houden van structuur, eenvoud en de simpele genoegens van het leven. Behalve boeken en kennis hebben ze weinig nodig. 

Hun omgeving vindt hen vaak afstandelijk of arrogant. Hun houding is ook vaak wat afstandelijk, ze staan apart van de groep, ze houden hun mond en ze nemen met hun armen over elkaar de boel waar. Ze luisteren, zijn kalm, bedachtzaam en ze hebben tijd nodig. Het moet wel ergens over gaan, want ze hebben een hekel aan oppervlakkig geklets en koetjes en kalfjes. Ze voelen zich ongemakkelijk bij cafépraat bij de koffiemachine op het werk. Liever voeren ze diepzinnige discussies. 

Het sociale leven

Iemand met type 5 houdt niet van feestjes, recepties, reünies of andere sociale evenementen. In de gesprekken die ik heb met mensen type 5 blijkt dat ze direct weer naar hun eigen huis vertrekken als ze eenmaal de koffie op hebben. 

Mijn lief heeft type 5: “Kom lief, zullen we gaan?” zegt hij dan. En in de auto op weg naar huis blijkt dat we krap twintig minuutjes binnen zijn geweest. Mijn vader – ook een type 5 – zei exact hetzelfde tegen mijn moeder: “Kom Nelly, we gaan”, en voordat mijn moeder iedereen gedag had gezegd, zat hij al in de auto. 

Werken met het Enneagram geeft ook begrip voor het gedrag van anderen. Mensen met type 5 hebben het idee dat er teveel van hen wordt verwacht, en om die reden willen ze weer gauw weg. Ze willen het liefst met rust gelaten worden. Ze houden van vrienden die geen verwachtingen hebben. Voor type 5 is minimaal contact nodig om een vriendschap levend te houden. 

Studeren om te begrijpen

Een Waarnemer leest graag, mijn lief ook. Het is eigenlijk meer studeren dan lezen. Er staan veel boeken in zijn bibliotheek van grote filosofen, wetenschappers, krijgers, denkers, meesters en wereldverbeteraars. Grote voorbeelden voor de mensheid. Type 5 bestudeert ze graag om de wereld beter te begrijpen. Hij weet precies wie wat heeft gezegd, waar het staat en bij wijze van spreken nog op welke bladzijde. En als het wetenschappelijk bewezen is, is het waar. Type 5 studeert om te begrijpen; “Als ik het begrijp kan ik in contact komen met mensen.” 

Maar al die kennis houden de Denkers graag voor zichzelf. Uit de verhalen van mensen Enneagramtype 5 die ik heb gesproken, blijkt dat ze ervan overtuigd zijn dat ze weinig weten. Ze vinden zichzelf nietig en klein. Ze jagen kennis na, omdat ze denken dat hen die zekerheid en veiligheid biedt: “Pas als ik alles weet kan ik het doen.” 

Dat is dereden dat ze moeilijk in actie komen en veel tijd nodig hebben. Hierbij komt ook dat ze een oordeel hebben over de kennis van anderen; die kennis vinden ze altijd ontoereikend. Ze hebben de neiging anderen dom te vinden. 

In het hoofd is het veilig

Het denken van type 5 is het onbewuste mechanisme om zich terug te trekken uit hun gevoelens. Als kind hebben ze geleerd zich emotioneel te isoleren. Bang om te voelen trokken ze zich terug in hun hoofd. In het hoofd is het veilig. Ze hebben weinig contact met hun eigen gevoel of hun lichaam.

Hoe kan iemand met Enneagramtype 5 zich ontwikkelen?

Heb jij Enneagramtype 5, dan kan je je ontwikkelen en groeien als je het pad ingaat waar je juist van weg wil. Het lijkt misschien heel prettig om je terug te trekken in je eigen bibliotheek en te lezen. Zoals iemand mij zei tijdens een gesprek: “Dan heb ik toch van niemand last? En niemand heeft last van mij.” 

Maar als je je wil ontwikkelen, is het niet genoeg om alleen kennis te hebben over het leven. Het is noodzakelijk om deel te nemen aan het leven zelf. 

Ik geef je enkele suggesties: 

Ga doen

Ga doen. Leer van type 8 en kom letterlijk in beweging. Reageer instinctief en impulsief zonder eerst na te denken. Verkondig je mening, laat je horen. Ervaar dat het je energie geeft. De energie die nodig is om aan het leven deel te nemen in plaats van aan de zijlijn te blijven. Het maakt dat je ook makkelijker aan sociale activiteiten deelneemt zonder het gevoel te hebben dat je leegloopt.

Voel je lichaam

Voel je lichaam. Kom uit je hoofd en ga via je hart naar je lichaam. Begin met lichaamsbeweging: ga dansen en sporten. Kom uit de bibliotheek en stap op de fiets. Ga een vechtsport beoefenen. Laat je gaan op de dansvloer. 

Ik weet ook zeker dat mijn lief je zou adviseren dagelijks de 5 Tibetanen (eenvoudige yoga-oefeningen) te gaan doen. Heerlijk om je dag mee te beginnen en direct in je lijf te komen. Meditaties in combinatie met lichaamswerk zijn heel goed voor Enneagramtype 5. 

Open je hart

Open je hart. Voel emoties. Werk aan de liefdesrelatie met je partner en ontwikkel je seksualiteit. Spreek de liefde regelmatig uit. Voel je eigen emoties daarin en ervaar het lichamelijk aspect van de liefde. Spreek je gevoelens uit naar anderen. Raak anderen aan, ervaar wat dit met je doet. Dus in plaats van afstand bewaren juist nabijheid zoeken. Je mag je emoties tonen. 

Deel je kennis

Leer erop te vertrouwen dat je genoeg weet. Dat alle kennis die jij nodig hebt beschikbaar is op het juiste moment. Beoefen dit door je kennis te delen. Zoek een podium waar je kan vertellen over alles wat je weet. Maak het publiek deelgenoot van al je kennis. Zie dat je publiek echt op jou zit te wachten en snap dat je jezelf en anderen tekort doet door het allemaal voor jezelf te houden. 

Schrijf een boek. Een boek schrijven is ook een mooie manier om vertrouwen te ontwikkelen in je eigen kennis. Ervaar dat mensen het waarderen wanneer je jouw kennis deelt en vertelt over dat wat je bezig houdt.  

Gratis online training Ontdek de Wijsheid van het Enneagram

Binnenkort geef ik de online training Ontdek de Wijsheid van het Enneagram. Deze training is uitermate geschikt voor ondernemers die willen ontwikkelen en groeien, zowel persoonlijk als professioneel.

Je maakt in deze training kennis met de 9 Enneagramtypen. Meld je hier direct aan!