In 2014 kwam ik voor het eerst in aanraking met het Enneagram. Ik kwam oprecht Thuis. Eindelijk begreep ik waarom ik in deze toestand verzeild was geraakt.

Ik moest het zelf doen

Ik begreep waarom ik zo hard werkte en waarom het leek alsof mijn werk nooit af kwam. Waarom ik zoveel van mijzelf vroeg. Waarom ik zo moe was, zo ongelofelijk moe. Waarom ik steeds het idee had dat ik overal alleen voor stond. Het werd me in één klap allemaal duidelijk. Als ik dingen wilde veranderen, begreep ik toen ook, moest ik dat zelf gaan doen. Zelf. En helemaal niemand anders.

Rust

Ik leefde die tijd in grote stress en heel eerlijk verlangde ik het allermeest naar rust. Gewoon even niets. Ontspanning. Daarvoor gaf het Enneagram gaf mij de handvatten. Dat maakt het meteen zo’n krachtig model: het geeft heel concrete handvatten voor transformatie.

Wie veroorzaakt stress?

Ook nu leven we in tijden van grote stress. Misschien maak jij je ook grote zorgen over alles wat er gebeurt en nog kan gebeuren, in je business en in de wereld. Je zou graag willen dat dingen veranderen, maar je hebt er nou eenmaal geen invloed op. Je hebt alleen invloed op hoe jij ermee omgaat.

Met het Enneagram leerde ik dat ik zelf mijn stress veroorzaak, door hoe ik ermee omga. Dat was een grote eyeopener, want in die tijd dacht ik nog dat ik de stress minder zou worden als de buitenwereld maar zou veranderen en mensen zich anders, fatsoenlijk en beter zouden gedragen.

Maar zo zit de wereld niet in elkaar. Je moet het zelf doen. Jij bent verantwoordelijk voor de stress die jij voelt en je kan daar alleen zelf verandering in brengen. Ik heb in de loop van de jaren ervaren dat door rust in mijzelf de buitenwereld ook verandert.

Pavlov

Ivan Pavlov ontdekte bij zijn hond een geconditioneerd reactiepatroon: steeds dezelfde reactie op bepaalde prikkels of triggers. Vaak is dat patroon aangeleerd, omdat het ooit nodig was om te overleven. Voor je eigen bewustzijnsontwikkeling is het nodig om inzicht te krijgen in je eigen geconditioneerde reactiepatronen. Want is dat gedrag nog wel steeds nuttig?

9 typische patronen

Het Enneagram onderscheidt 9 typische geconditioneerde patronen in reactie op stress.
Type 1 legt de lat voor zichzelf hoger en doet wat gedaan moet worden.
Type 2 onderdrukt eigen wensen en behoeften.
Type 3 identificeert zich met het ideale zelfbeeld.
Type 4 verbind zich met de gevoelens van de ander.
Type 5 trekt zich terug om na te denken en op te laden.
Type 6 projecteert eigen angstige gedachten op de ander.
Type 7 rationaliseert en herkadert negatieve ervaringen als positief.
Type 8 gaat de strijd aan en ontkent eigen kwetsbaarheden.
Type 9 verdooft zichzelf, verdooft de eigen wil en haalt zo de spanning ervan af.

Dit zijn de verdedigingsmechanismen van de 9 typen. Het zijn vaak blinde vlekken; je ziet niet dat je dit mechanisme steeds weer toepast als reactie op de buitenwereld.

Bewuste keus

Dat betekent dus dat jij moet weten wat jouw geautomatiseerde reactiepatroon is. Pas als je dat herkent, kan je besluiten om het te veranderen. Dan kan je ruimte maken tussen de trigger en hoe je ermee omgaat. Dan is het dus geen geautomatiseerde en onbewuste reactie meer, maar een bewuste keus.

Klant betaalt niet

Een van mijn klanten uit mijn praktijk is een startende ondernemer, psycholoog en een alleenstaande moeder met grote financiële uitdagingen.

Ze heeft een mooie nieuwe opdracht binnengehaald van 18.000 euro en de klant betaalt niet. Natuurlijk weet ze dat ze in actie moet komen en die klant eraan moet herinneren om te betalen. Maar weten en doen zijn twee verschillende dingen.

Deze startende ondernemer is type 9, en het geautomatiseerde reactiepatroon van mensen met type 9 is verdoven van de eigen wil. Dat betekent dat ze haar wil verdooft om dat geld zo snel mogelijk te krijgen. Ze sust het in slaap. Onderhuids geeft het uitblijven van de betaling wel een onaangenaam gevoel, maar ook dat verdooft ze.

Ze benadert haar klant dus ook niet over de betaling van de factuur. Ze blijft passief. Haar onaangename gevoel leidt ze weg door allerlei andere zaken te gaan doen: uit met vriendinnen, etentjes, het huis opruimen, yoga, noem maar op.

Deze verdoving, deze passiviteit en het wegleiden van de spanning is het typische geautomatiseerde reactiepatroon van een type 9 Vredestichter.

Wat is jouw patroon?

Wat ze beter kan doen is daadkracht tonen, de klant herinneren aan de betaling en pas haar werkzaamheden voor die klant hervatten als de factuur is betaald. Een totaal andere reactie met een ander resultaat.

Welk patroon kan jij ontdekken in jouw reacties? Ga eens bij jezelf te rade, want de stress die de buitenwereld veroorzaakt verandert niet. Je moet het zelf doen.

Daarom nodig ik je uit om deel te nemen aan de online training Ontdek de Wijsheid van het Enneagram. Die geeft je inzicht in de patronen die jij hebt ontwikkeld, hoe je die beperkt en ook hoe je kan transformeren naar een beter reactiepatroon.